-रोमन श्रेष्ठ , romansth234@gmail.com
सडकको पेटीमा रगतले लतपतिएको एउटा लावारिस जुत्ता… यो केवल एउटा जुत्ता होइन, यो वर्तमान नेपाली युवा पुस्ता (जेन जी) को त्यो आक्रोश, पीडा र अनिश्चित भविष्यको प्रतीक हो, जसले परिवर्तनको नारा लगाउँदै सडकमा उत्रियो तर बदलामा केवल उपेक्षा र दमन पायो। आज नेपालको राजनीति र युवा पुस्ताबीचको खाडल दिनप्रतिदिन गहिरिँदै गएको छ। युवाहरूको मनमा व्याप्त आक्रोशले एउटा गम्भीर प्रश्न जन्माएको छ: आखिर यो देशको बाटो कहाँ जान्छ? नेपाली युवाहरूको आक्रोश कुनै आकस्मिक विस्फोट होइन, यो दशकौंदेखि थुप्रिएको निराशा र धोकाको परिणाम हो।
नेपालको राजनीति दशकौंदेखि केही सीमित अनुहारहरूको वरिपरि घुमिरहेको छ। विचार, भिजन र कार्यशैलीमा कुनै नवीनता छैन। युवा पुस्ताले आफूले तिरेको करबाट चलेको देशमा आफ्नो भविष्य निर्माण गर्ने कुनै ठोस आधार देख्न सकेको छैन, जसले गर्दा उनीहरू यो पुरानो प्रणालीप्रति नै विकर्षित भएका छन्। देशमा भ्रष्टाचार एउटा महारोग बनेको छ। ठूला-ठूला भ्रष्टाचार काण्डमा मुछिएका नेता तथा कर्मचारीहरूले सजिलै उन्मुक्ति पाउँदा युवाहरूमा न्याय प्रणाली र समग्र राज्य संयन्त्रप्रतिको विश्वास गुमेको छ। जब योग्यता र इमानदारीभन्दा भनसुन र पैसा हाबी हुन्छ, तब युवा मनमा आक्रोश पैदा हुनु स्वाभाविक हो। देशले आफ्ना ऊर्जाशील युवाहरूलाई स्वदेशमै अवसर दिन सकेको छैन। हरेक दिन हजारौंको सङ्ख्यामा युवाहरू आफ्नो सपना र भविष्य खोज्दै विदेशिन बाध्य छन्।
उनीहरूको पसिनाले देशको अर्थतन्त्र (रेमिट्यान्स) त धानेको छ, तर यसले देशको बौद्धिक र शारीरिक शक्ति रित्तिँदैछ। यो “ब्रेन ड्रेन” मात्र होइन, “होप ड्रेन” (आशाको पलायन) पनि हो। राहदानी बनाउने लाइनदेखि सरकारी कार्यालयमा पाइने सास्तीसम्म, नागरिकले राज्यबाट पाउनुपर्ने सामान्य सेवा लिन पनि ठूलो सङ्घर्ष गर्नुपर्छ। यो अवस्थाले राज्य नागरिकप्रति कति अनुत्तरदायी छ भन्ने देखाउँछ र युवाहरूमा व्यवस्थाप्रति नै वितृष्णा जगाउँछ। हरेक चुनावमा राजनीतिक दलहरूले युवाहरूलाई रोजगारी, विकास र समृद्धिका ठूला-ठूला सपना देखाउँछन्, तर सत्तामा पुगेपछि ती सबै बिर्सिन्छन्। यो वाचा र धोकाको चक्रले युवाहरूलाई राजनीतिक प्रक्रियाबाटै टाढा धकेलिरहेको छ।
नयाँ विकल्पको खोजी र विद्रोहको सङ्केत यो निराशाको भुमरीबाटै आशाको त्यान्द्रो पनि पलाएको छ। हालैका निर्वाचनहरूमा पुराना दलहरूलाई चुनौती दिँदै स्वतन्त्र उम्मेदवारहरूको उदय र सफलताले युवाहरू परिवर्तनका लागि कति आतुर छन् भन्ने स्पष्ट पार्छ। काठमाडौं, धरानजस्ता प्रमुख शहरहरूमा युवाहरूले स्थापित दलहरूलाई अस्वीकार गर्नु एउटा मौन विद्रोह हो। यसका साथै, सामाजिक सञ्जालमार्फत संगठित हुने र सडकमा उत्रिएर भ्रष्टाचार तथा बेथितिविरुद्ध आवाज उठाउने क्रमले पनि युवाहरू अब चुप लागेर नबस्ने सङ्केत दिएको छ।
युवा आक्रोशलाई सही दिशा दिन नसके यो विध्वंसमा परिणत हुन सक्छ। तर, यदि यसलाई सकारात्मक ऊर्जामा बदल्न सकियो भने, यो नै देश निर्माणको सबैभन्दा ठूलो शक्ति बन्न सक्छ। यसका लागि दुवै पक्षले जिम्मेवारी लिनु आवश्यक छ पुराना नेताहरूले सम्मानजनक अवकाश लिएर नयाँ पुस्तालाई नेतृत्व हस्तान्तरण गर्ने आँट गर्नुपर्छ। युवा-केन्द्रित नीति भाषणमा मात्र नभई, देशमै रोजगारी सिर्जना गर्ने, उद्यमशीलतालाई प्रोत्साहन गर्ने र गुणस्तरीय शिक्षा सुनिश्चित गर्ने ठोस नीति तथा कार्यक्रम ल्याउनु आवश्यक छ।सुशासनको प्रत्याभूति भ्रष्टाचारमा शून्य सहनशीलता अपनाएर दण्डहीनताको अन्त्य गर्नुपर्छ, ताकि युवाहरूमा प्रणालीप्रति भरोसा फर्कियोस्।
अब युवाहरूले केवल सडकमा आक्रोश पोख्ने मात्र होइन, स्थानीय तहका नीति निर्माण, सामुदायिक अभियान र स्वयंसेवामा सक्रिय रूपमा सहभागी हुनुपर्छ। सचेत राजनीतिक सहभागिता चुनावमा भोट हाल्ने मात्र नभएर, उम्मेदवारका एजेन्डामाथि प्रश्न गर्ने, उनीहरूलाई निरन्तर खबरदारी गर्ने र सूचनामा आधारित निर्णय लिने बानी बसाल्नुपर्छ। प्रविधिको सदुपयोग सामाजिक सञ्जाललाई आक्रोश पोख्ने माध्यम मात्र नबनाई, ज्ञान आर्जन गर्ने, रचनात्मक बहस गर्ने र सामाजिक समस्या समाधानका लागि नवीन उपायहरू खोज्ने मञ्चको रूपमा प्रयोग गर्नुपर्छ |
युवाहरूको आक्रोश देशको भविष्यका लागि खतराको घण्टी हो, तर यो अवसरको ढोका पनि हो। यदि राजनीतिक नेतृत्वले यो आक्रोश पछाडिको पीडा र यथार्थलाई बुझेर आफूलाई सुधार्न तयार हुन्छ र युवा पुस्ताले पनि आफ्नो ऊर्जालाई देश निर्माणको रचनात्मक कार्यमा लगाउँछ भने, देशले नयाँ बाटो समात्न सक्छ। नत्र भने, सडकमा भेटिएको त्यो लावारिस जुत्ताजस्तै, देशको भविष्य पनि अलपत्र र दिशाहीन हुनेछ। निर्णय आजको नेतृत्व र युवा पुस्ताको हातमा छ।
लेखक अखिल (क्रान्तिकारी) का नेता हुनुहुन्छ ।
समाचार पढेपछि प्रतिक्रिया लेख्न नभुल्नुहाेला ।
